Günümüzde artan nüfusla orantılı olarak tüketilen enerji miktarı da artmış, artan bu ihtiyaç da bizi enerjinin daha verimli kullanılmasına yönelik çalışmalara sürüklemiştir. Bu çalışmalardan biri de kojenerasyon sistemidir.
Kojenerasyon; ısı ve elektriğin aynı sistem üzerinde aynı yerde üretilmesidir. Isı ve elektriğin ayrı ayrı üretilmesinden daha ekonomik ve avantajlıdır.
Birleşik ısı ve güç sistemleri CHP (Combined Heatand Power) olarak da bilinen bu sistemde birincil amaç elektrik üretimidir. Basit çevrimde çalışan, sadece elektrik üreten bir gaz türbini veya motorunun verimi %30 - %40 arasındadır. Kojenerasyon sisteminin kullanılmasıyla ikili üretim yapılarak toplam verim değeri %80 - %90 gibi yüksek değerlere çıkabilir.
Yakıtı, elektrik ve ısıya dönüştürmenin en iyi yolu olan kojenerasyon sistem, enerjiden %40 oranında tasarruf etmenizi sağlar. Kojenerasyonun asıl amacı yakıt tasarrufudur.
Şekilde görüldüğü üzere sadece elektrik üreten sistemde 44,2 birim için 100 birim yakıt harcanırken, hem elektrik hem ısı üreten kojenerasyon sistemde 90,6 birim için 146 birim yakıt tüketilmiştir.
Ayrıca enerji üretimi tüketildiği yerde gerçekleştiğinden şebekeden etkilenmez, ani voltaj düşümleri yaşanmaz, iletim ve dağıtım hatlarında oluşan kayıplar olmaz. Yakıt olarak başta doğalgaz, fuel-oil, biyogaz ve biyo-yakıt kullanabilen kojenerasyon sistem maliyetini, elektrik, sıcak su ve buharın tümünün kullanılması halinde kısa süre içerisinde karşılamaktadır.
Kojenerasyon sistemlerde yaygın olarak doğalgaz kullanılmaktadır. Bunun sonucunda katı atık, kül is oluşmaz. Tüketime sunulmadan önce kükürt bileşenleri ayrıştırıldığından, asit yağmurlarına yol açmaz.
Yanma ürünlerinin %19’u su buharıdır ve diğer yakıtlara kıyasla çok az miktarda karbonmonoksit ve azotoksit bileşenleri bulunur. Ayrıca doğalgazın yapısında karbon miktarı az, hidrojen miktarı çoktur. Bu sebeple küresel ısınmayı önlemede uygun enerji kaynağıdır.
Kullanım alanları dikkate alındığında üç çeşit kojenerasyon sistemi vardır. Bunları endüstriyel kojenerasyon, ısıtma amaçlı kojenerasyon ve tarımsal kojenerasyon olarak sıralayabiliriz. Uygulanabilirliği bakımdan en uygun fırsat endüstriyel sanayilerde bulunmaktadır.
Endüstriyel kojenerasyon;
Çimento Sanayi
Kimya-Petrol, Kauçuk ve Petrol Ürünleri Sanayi
Arıtma tesisleri
Dokuma Giyim Eşyası ve Deri Sanayi
Demir- Çelik Metal Sanayi
Gıda Sanayi
Porselen ve Seramik Sanayi gibi üretim yaban sanayiler.
Isıtma Amaçlı Kojenerasyon
Toplu Konutlar
Alışveriş Merkezleri
Oteller
Havaalanları
Hastaneler
Kampüs gibi toplu yaşam alanlarında
Tarımsal amaçlı kullanımda ise;
Balık Üretim Çiftlikleri
Seralarda sıklıkla kullanılmaktadır.
BEP - Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğinde yapılanen son değişiklikler Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Bu Yönetmeliğin amacı, binalarda enerjinin ve enerji kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasına, enerji israfının önlenmesineve çevrenin korunmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Yasanın 1. Maddesi kapsamındaki C şıkkında enerji ihtiyacının, kojenerasyon sistemi ve yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılanmasına, enerji verimliliğini arttırıcı uygulamaların yapılmasına ilişkin iş ve işlemleri kapsamaktadır. Ayrıca Kyoto Protokolüne imzalanması birlikte kojenerasyonun önemi daha da artmıştır.
